Uganda 2-6

Op school is het toch heel anders, met 35 personen in de klas, bijna allemaal op blote voeten, kapotte kleding, sommigen zitten op de grond, krijgen allemaal om 10.30 uur porriche, dat is een soort pap, niet te eten, maar ze vinden het geweldig. Vandaag kwam de medische dienst en iedereen kreeg een tablet tegen wormen in zijn mond gegooid (echt waar), en toen moesten ze die pil, die groter was dan een paracetamol zo droog doorslikken. Geen enkel probleem. Behalve voor Reagan, hartstikke autist werkte dit niet natuurlijk, voor hem hebben we het door een bakje thee moeten mengen wat hij altijd krijgt i.p.v. de porriche, want die lust hij niet want er zitten brokjes in. Daarna kregen de oudste meisjes ook nog een injectie tegen tetanus, ik heb echter niet zo goed begrepen waarom hun dat alleen kregen.
Vandaag heb ik ook de techniek geleerd om papieren kralen te maken. Dit is een volgens Ugandese traditie gemaakt sieraad. Men gebruikt een apart soort papier en draait dit op waarna vernis en parafine. Het leuke is dat alle leerlingen mee kunnen helpen, is het niet met draaien dan kunnen ze rijgen of vernissen. Zou leuk zijn als hier inkomsten uit kunnen komen, ik heb vandaag overlegd met Na Maono of wij hier het gereedschap (papiersnijmachine) kunnen aanschaffen. Een soort arbeidstraining naast het maken van matten en het weven van kleedjes. Het zou een leuke aanvulling zijn.
Wat ook heel vreemd is om tijdens “de gym”, (3 x per week) wat buiten gebeurt en bestaat uit dansen, rennen en rek-strek oefeningen, dit tussen de gevangenen te moeten doen. Deze mannen aan de ene kant en vrouwen aan de andere kant werken in een geel gevangenispak en bewerken de grond. Ik heb wel een foto gemaakt, hoop dat het te zien is. Heel bijzonder.
Na school hebben we overleg gehad, ik had een tekening gemaakt voor de klas om alles in drie groepen in te delen met naambordjes wat volgens mij meer rust zou betekenen. Ook hebben we de spellen bekeken en besproken. Enthousiasme natuurlijk bij het team.
Woensdagmorgen de muziekles met Betty, dat blijft genieten.
Daarna moesten Sylvia en ik de klas opnieuw indelen. De klas had gym buiten, het leek mij verstandiger om de lln eerst voor te bereiden dat we de klas zouden wijzigen, maar dat was niet nodig zeiden ze, no problem. Oké dan, dus wij aan het schuiven met bankjes en naamkaartjes. De leerkrachten hadden al groepen ingedeeld dus dat maakte het een stuk makkelijker. De leerlingen kwamen terug en natuurlijk was het even heel rommelig en chaotisch, kon me helemaal voorstellen, kom je terug in je klas en is alles veranderd?! Maar ik moet zeggen na 10 minuten werkte het perfect. We hebben kleurpotloden uitgedeeld zodat ze zelf hun eigen naambordjes mochten kleuren zodat ze een beetje vertrouwd raken. Alles ging prima verder. ’s Middags met Betty gaan lunchen, was gezellig. En Jantine had wat boeken meegegeven over kindsoldaten, deze boeken zijn in het nederlands, dus dat is een luxe. Maar voor mij is duidelijk dat ik meer om handen moet hebben, want halve dagen zitten wachten past niet bij mij en ik kan daar niet mee overweg in deze laatste weken waarin de heimwee echt heel hard binnenkomt. Maar goed morgen naar Warchild en ondertussen geniet ik nog steeds wel van het uitzicht vanuit mijn balkon, de hele dag zou ik foto’s kunnen maken van al deze schitterende plaatjes: kinderen die achter een eend of gans aanjagen, de plaatselijke Geboers (motor reparatiezaak) hier voor mijn deur onder een parasolletje, de verkoop van houtskool even verder op waarbij ik de vrouwen deze zware grote zakken op hun hoofd zie tillen of het niets is. Bouwvakkers die elkaar de materialen overgooien, sportveld waar tegelijkertijd kinderen een voetbalwedstrijd spelen en anderen een hardloopwedstrijd houden, natuurlijk de markt schuin tegenover, teveel om op te noemen.
Hartstikke mooi natuurlijk maar ik kan toch niet een halve dag op mijn balkon gaan zitten? Ik moet echt meer om handen hebben, voel me ook en beetje eenzaam de meeste mensen gaan met de paasdagen weg dus het wordt een beetje moeilijk om kontact te maken nu. Betty heeft me uitgenodigd om de paasdagen met haar door te brengen, moet ik nog even over nadenken.
Bezoek met Warchild, ik weet niet goed waar ik moet beginnen, ik moest alles ook even laten betijen want het heeft ontzettend veel indruk gemaakt allemaal.
Om 9 uur had ik een afspraak met Natacha, een blanke Zuid-Afrikaanse die manager is van kantoor Gulu. Geweldig mens, knalrood haar, dikke tatoe op haar schouder en roken. Mar heeft me heel veel verteld over Warchild. Ik dacht dat Warchild alleen iets deed voor kindsoldaten maar dat is niet. In de visie van Warchild heeft ieder kind te leiden van de oorlog en moeten dus geholpen worden. Geweldig team, je voelt dat gelijk bij binnenkomst. Heel veel informatie gekregen en een hele voorlichtingsmap om te lezen. Deze organisatie werkt heel nauw samen met Oxfam Novib en natuurlijk onze postcodeloterij. Jullie weten dat ik nogal sceptisch ben m.b.t. organisaties, maar hier heb ik alle vertrouwen. Als een van de weinige organisaties hier in Gulu wil Warchild ook samenwerken met andere zodat niet iedereen zelf het wiel uit hoeft te vinden. Een voorbeeld. Ook hun boekhouding ligt ter inzage en ze zijn heel open en eerlijk omtrent alle uitgaven. Ze hebben nog grotere plannen om ook echt psychologische hulp te gaan bieden aan individuele kinderen. Nu doen ze alles om de kinderen en jong volwassenen weer opnieuw te socialiseren d.m.v. spelactiviteiten en groepssessies, ook willen ze in de toekomst zich richten op jonge vaders, want ook daar zijn gigantische problemen. Alles is gericht op het opnieuw opbouwen van vertrouwen in anderen maar vooral in zichzelf.Ze hebben een plan ontwikkeld om jonge kinderen, jonge moeders maar ook ouders te helpen middels groepsbijeenkomsten. “I deal” “she deal” en “big Deal” zoals deze projecten genoemd worden. Ze werken alleen maar met locals, en geven groepssessies van 10 weken ieder met een eigen module. Ik mocht bij zo’n sessie aanwezig zijn bij een vrouwen/meisjesgroep in een kamp op een half uurtje rijden van hier.
Ik werd begeleid door mama Florence, een oudere mevrouw die de groepssessie de voor de kindmoeders. Ze heeft zelf een dochter die 9 jaar gedwongen in het rebellenleger heeft geleefd. Tijdens deze ontvoering vond moeder kracht om te overleven door anderen te helpen, ze werkte eerst als verpleegster maar is nu full time “therapeute”. Ook Joyce kwam mee als tolk, Joyce is 22 jaar die een opleiding heeft gedaan als sociaal werkster en die voor mij alles vertaalde, ook zij heeft de nodige traumatische ervaringen achter de rug.
Allereerst het kamp: zwaar geschokt hoewel ik verwacht had dat iedereen nog in tenten woonde. Dat was niet zo, er zijn hutten en het lijkt een beetje op een dorp met kraampjes waar men groenten en fruit kan kopen, een medisch centrum, een lagere school (met klassen van 75!!!! Leerlingen) en een soort dorpshuis waar de gehele registratie geregeld wordt. Uiteraard werd ik overal voorgesteld en moest overal het visitorsboek tekenen. Een gastenboek waarin je je naam en mening moet schrijven, overal waar je komt in Uganda, maar ik denk ik heel Afrika wordt dit meteen onder je neus gestopt als je ergens binnen komt.
Maar goed: ook is er politie en is er een soort raad waarin diverse mensen zitten die als er problemen zijn samen voor een oplossing zorgen. Je kunt je voorstellen dat de spanningen zo nu en dan hoog oplopen hier. Mensen zitten vol woede, frustratie en verdriet. Ook gaan er heel veel mensen terug naar hun eigen dorp maar als ze daar aankomen gebeurt het heel vaak dat hun grond in bezit genomen is door iemand anders. Dat zijn natuurlijk gigantische problemen, ze hebben hier geen eigendomsbewijzen die iedereen pakt zomaar wat.
Het doel van iedereen en zeker van alle hulpinstanties is om terug te keren naar eigen dorp of eigen grond om daar weer een nieuw bestaan op te bouwen. Dit gaat in stapjes, in het begin wonen ze nog wel in het kamp maar reizen naar hun eigen grond om die te bewerken. Maar dit is moeilijk. In het kamp zijn er natuurlijk alle mogelijkheden: eten, school, sociaal leven zonder daar maar iets voor hoeven te doen. Het is natuurlijk makkelijker om in het kamp te blijven. Deze mensen moeten nl. echt vanaf nul beginnen, ze zijn alles kwijt geraakt, huis, grond en vaak ook hun hele familie. Ze worden wel begeleid om opnieuw te starten maar het blijft ontzettend moeilijk. In het kamp worden de huizen meten afgebroken als mensen terug zijn gekeerd naar hun eigen dorp, om te voorkomen dat ze terug komen. Dit motiveert maar het geeft een hele troosteloze indruk in het kamp. Ook zitten veel mensen vooral jonge mensen wezenloos voor hun hut. Veel missen oren of gedeeltes van hun mond doordat ze gemarteld zijn door de rebellen. Veel mensen zijn ook gehandicapt door landmijnen, de rebellen legde deze nl. ‘s nachts voor de hutten of bij de waterputten. Jongens en meisjes van alle leeftijden werden ontvoerd door de rebellen en werden gedwongen om hun familie te vermoorden ten overstaan van dorpsgenoten en andere rebellen.. Voor het leger was dit een zekerheid dat deze kinderen niet meer terug konden keren in hun eigen dorp en dus niet zouden vluchten en dus behouden werden voor het leger. Ook heel vreemd om grote borden te zien met waarschuwingen dat er gevaar bestaat voor landmijnen, want die liggen nog overal.
De verhalen zijn verschrikkelijk, natuurlijk had ik er al veel over gelezen maar hier is de harde realiteit verteld door mensen die alles meegemaakt hebben. Ik kan dit niet uitleggen, het is heel onwerkelijk allemaal en niet te begrijpen. Heel erg zwaar, ik dacht dat ik al veel gezien had in Uganda, maar hoewel voorbereid kwam de klap hard aan.
Toen naar de sessie, ook heel emotioneel maar zo geweldig positief. 20 meisjes tussen de 15 en 20 jaar met allemaal kinderen op hun rug of aan de hand die daar samen over relaties praten en over hun problemen. Geweldig wat een saamhorigheid en wat een openheid, hen wordt geleerd weer vertrouwen te hebben in de toekomst. Natuurlijk deed ik niet mee met hun kringgesprekken en spellen, dus ik was een soort babysit. Ik zat daar te midden van allemaal kleine kindjes, die om de beurt door moeder opgepakt werden en borstvoeding kregen. Nou heb ik dat altijd al ontroerend gevonden, maar dit is effe anders, een 15 jarig meisje met een kind, wat na een verkrachting is geboren aan haar borst. Niet alle meisjes zijn slachtoffers, er zijn er ook die een relatie hebben en waar de kinderen uit liefde geboren zijn, maar met deze training worden ze begeleid, ze zijn natuurlijk allemaal erg jong en hebben allemaal een hoop meegemaakt tijdens de oorlog. Ze worden nu beter voorbereid op hun toekomst. Geweldig initiatief. Er wordt ook gesproken over co-vrouwen (het is nog steeds mogelijk voor een man om meerdere vrouwen te hebben) en hoe daar mee om te gaan. Familierelaties (volgens Afrikaanse traditie gaan vrouwen als ze getrouwd zijn bij de familie van de echtgenoot wonen met alle gevolgen over verkeerde ooms, dominante zussen en foute schoonmoeders), maar ook vriendschap, seksualiteit en familieplanning worden behandeld.
Toen terug met de jeep naar Gulu, afsluitend gesprek met Natacha, nou ik ben overtuigd. Warchild is geweldig, dus als je twijfels mocht hebben bij de grotere organisaties, dan hoef je dat niet bij deze te hebben. Hoeratje voor Marco Borsato, die is goed bezig!!
Het is natuurlijk Pasen, dus dat wil zeggen Goede vrijdag een vrije dag, ze voeren hier alle religieuze dagen als nationale feestdag of je nu katholiek bent of Moslim maakt niet uit. Inmiddels besloten dat ik zaterdag naar Kampala ga in het weekend, gezellig met Elisa en even andere omgeving. Volgend week kijk ik even wat ik ga doen, dinsdag ontmoet ik twee andere vrijwilligers, hopelijk kan ik dan iets gaan doen, want de halve dagen op school is niet genoeg. Bij Warchild zijn ze komende week naar een congres om ervaringen uit te wisselen dus daar kan ik niets doen, misschien de week erna, ze hebben een heleboel typewerk, dus maakt mij niet uit, alles beter dan wachten. Met mezelf afgesproken dat ik niet te lang wacht anders ga ik terug naar Kampala om Godwin nog te helpen met de voorbereidingen voor de volgende term, ik heb daar in ieder geval meer mogelijkheden om iets te kunnen doen. Ik moet wel kunnen werken ik ben hier tenslotte niet voor niks. Het is hier echt heel fijn maar verveling is erg, ik voel me erg nutteloos dan, en daar kan ze niet tegen!!

Voor nu allemaal fijne paasdagen

Liefs Petra